Cách giúp bé đỡ sợ hãi khi tiêm: Cha mẹ cần biết
Tiêm chủng là biện pháp y tế quan trọng nhất giúp phòng ngừa nhiều bệnh nguy hiểm cho trẻ. Tuy nhiên, không ít phụ huynh từng trải qua cảnh “đấu tranh” cùng con ở phòng tiêm: bé khóc thét, vùng vẫy, né tránh, thậm chí ám ảnh nhiều ngày sau đó.
Bé không còn sợ tiêm khi ba mẹ làm theo đúng cách
Vậy làm thế nào để con đi tiêm bình tĩnh hơn, ít sợ hãi hơn? Bài viết này, dựa trên gợi ý của TS. Katherine Dahlsgaard – Trưởng khoa Tâm lý, Bệnh viện Nhi khoa Philadelphia (Mỹ), được BS.ThS. Mai Văn Bôn (Phòng khám Nhi Nancy) biên dịch và bổ sung, sẽ hướng dẫn cha mẹ 5 bước đơn giản, dễ thực hiện để giúp bé vượt qua nỗi sợ kim tiêm.
Vì sao trẻ thường sợ tiêm?
-
Nhận thức chưa đúng: Trẻ em thường nghĩ mũi kim rất lớn, tiêm rất đau. Trong khi thực tế, cơn đau chỉ thoáng qua vài giây.
-
Ít trải nghiệm: Hầu hết trẻ chỉ tiêm vài mũi mỗi năm, nên dễ “phóng đại” cảm giác.
-
Tâm lý lây lan: Nhìn thấy bạn khác khóc hoặc chính cha mẹ lo lắng cũng khiến bé thêm sợ.
Nắm được nguyên nhân này, cha mẹ sẽ dễ dàng hơn trong việc chuẩn bị tâm lý và đồng hành cùng con.
5 bước giúp bé đỡ sợ hãi khi tiêm
1. Giáo dục tâm lý trước khi tiêm
Trẻ cần được giải thích nhẹ nhàng:
-
Tiêm chỉ đau trong 1–2 giây.
-
Sau tiêm, con sẽ được bảo vệ khỏi bệnh tật.
-
Rất nhiều bạn nhỏ cũng đi tiêm giống con.
Cha mẹ có thể dùng sách tranh, video hoạt hình về bác sĩ – y tá để minh họa, giúp bé tiếp nhận thông tin một cách tích cực.
2. Cho bé xem gương sáng từ người khác
Một cách hiệu quả là cho trẻ xem video các bạn nhỏ dũng cảm đi tiêm mà không khóc lóc. Nguồn tham khảo đơn giản là các clip trên YouTube. Hình ảnh “bạn bè cùng tuổi” bình tĩnh sẽ tạo niềm tin và động lực cho con.
3. Khuyến khích tinh thần dũng cảm
Hãy dạy con hiểu: “Dũng cảm là ngược lại với nhút nhát”.
-
Cha mẹ có thể nói: “Nếu con ngồi riêng và không khóc, nghĩa là con đã dũng cảm hơn rồi”.
-
Khuyến khích bé ngồi một mình trên ghế tiêm, cha mẹ ngồi đối diện, tạo cảm giác tự lập và tin tưởng.
Lời động viên ngắn gọn nhưng đúng lúc sẽ giúp trẻ thay đổi hành vi.
4. Giúp bé phân tán sự chú ý khi tiêm
Trong khoảnh khắc tiêm, thay vì nhìn kim, bé nên tập trung vào việc khác. Cha mẹ có thể chuẩn bị một mảnh giấy nhỏ với câu động viên để con đọc to trong lúc tiêm, chẳng hạn:
“Chỉ đau một giây thôi, rồi sẽ qua nhanh.
Hàng triệu người đã tiêm trước con.
Con chắc chắn làm được!”
Việc đọc to sẽ khiến bé không tập trung vào mũi kim, từ đó giảm đáng kể cảm giác sợ hãi.
5. Tạo phần thưởng khích lệ
Sau tiêm, hãy khen con ngay lập tức và cho bé một phần thưởng nhỏ:
-
Ăn kem hoặc món con thích.
-
Mua đồ chơi nhỏ.
-
Được đi công viên hay chơi trò con yêu thích.
Phần thưởng giúp trẻ liên kết việc tiêm với cảm giác tích cực, thay vì nỗi đau.
Thực tế tại phòng khám: Cha mẹ nên lưu ý gì?
-
Cha mẹ bình tĩnh trước: Trẻ dễ cảm nhận lo lắng từ bố mẹ, nên phụ huynh càng tỏ ra an tâm, bé càng yên tâm.
-
Chuẩn bị trước khi đến phòng tiêm: Đem theo đồ chơi nhỏ, gấu bông, sách hoặc nhạc để bé giải trí khi chờ.
-
Tránh dọa nạt: Nhiều phụ huynh hay dọa “không nghe lời sẽ bị tiêm” – điều này càng khiến trẻ sợ hãi hơn.
Kinh nghiệm từ nghiên cứu quốc tế
-
Một nghiên cứu tại Đại học Pennsylvania (Mỹ) cho thấy trẻ được cha mẹ chuẩn bị tâm lý trước khi tiêm ít khóc hơn 40% so với nhóm không được chuẩn bị.
-
Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) cũng khuyến cáo cha mẹ không nên dùng biện pháp giữ chặt hay ép buộc vì dễ gây sang chấn tâm lý lâu dài.
Trường hợp đặc biệt: Bé có hội chứng sợ kim (Trypanophobia)
Khoảng 10% trẻ có nỗi sợ kim nghiêm trọng, kèm theo:
-
Vã mồ hôi, run rẩy.
-
Tim đập nhanh, khó thở.
-
Thậm chí ngất xỉu khi nhìn thấy kim tiêm.
Trong trường hợp này, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ tâm lý nhi khoa để được hỗ trợ các liệu pháp hành vi, giúp giảm dần ám ảnh.
Lời khuyên từ bác sĩ Nancy
“Nỗi sợ hãi khi tiêm ở trẻ là điều rất bình thường. Nếu cha mẹ biết cách chuẩn bị, đồng hành và khích lệ, bé sẽ học được cách vượt qua thử thách, trở nên dũng cảm hơn. Đây không chỉ là một mũi tiêm, mà còn là bài học tâm lý quan trọng đầu đời cho trẻ”
– BS.ThS. Mai Văn Bôn, Phòng khám Nhi Nancy.
Tiêm chủng là cần thiết để bảo vệ trẻ khỏi bệnh tật. Với 5 bước đơn giản: chuẩn bị tâm lý – cho bé thấy gương sáng – khuyến khích dũng cảm – phân tán chú ý – thưởng sau tiêm, cha mẹ hoàn toàn có thể giúp con vượt qua nỗi sợ kim tiêm.
Hãy nhớ, một trải nghiệm tiêm nhẹ nhàng hôm nay sẽ giúp con tự tin hơn trong những lần tiêm chủng tiếp theo.
📌 Nguồn tham khảo:
-
Medscape (theo BS.ThS. Mai Văn Bôn, Phòng khám Nhi Nancy)
-
American Academy of Pediatrics (AAP)
-
Children’s Hospital of Philadelphia
